آموزش زبان عربی ویژه کنکور تجربی و ریاضی

مفرد ، مثنی ، جمع

 

مفرد

 

اسم مفرد : علامة خاصی ندارد و بر یک دلالت دارد .ل

مانند : کتاب ، تلمیذ ، شجرة

مثنی

اسم مثنی : اسمی که بر دو نفر دلالت می کند .

علامة مثنی : ان ِ ، ین ِ مانند : تلمیذان ِ – کتابین ِ

توجه : ان ِ در حالت رفعی به اسم اضافه می گردد ؛ یعنی آندسته از اسامیکه قراره ضمه ( ُ ) بگیرند اضافه می گردد .

مانند : جاء رجُلان ِ – ذهبت الطفلان ِ که دو کلمه رجلان و الطفلان ِ فاعل و مرفوع به الف هستند .

توجه : ین ِ در حالت نصبی و جری به اسم اضافه می شوند؛ یعنی آندسته از اسامیکه قراره مفعول و مجرور   شوند .

مانند : رایت ُ الطفلین ِ یا سلمتُ علی الطفلین ِ

توجه : حرف پیش از ( ین ِ ) کسره دار در حالتی که منصوب یا مجرور واقع شوند فتحه می گیرد .

مانند : شاهدت ُ المعلمَین ِ یا سلمتُ علی المعلمَین ِ

توجه : دو کلمه ( اب ، اخ ) از اسامی خمسه در حالت مثنی حرف واو به آخر آن دو اضافه می گردد .

مانند : اب که مثنی آن میشود ابوان یا کلمه اخ که مثنی آن میشود اَخوان

توجه : هر اسمی که آخر آن ( ان ) باشد مثنی نیست به کلمات زیر دقت کنید.

طیران ، جریان ، دوران ، سلطان ، حرمان ، غلیان ، غفران ، فرحان ، غضبان ، شبعان

جوعان ، ظمآن ، سلمان ، اسنان ، ادیان ، الوان ، احزان ، اغصان ، جیران ، نیران ، میزان ، غِلمان ، عیدان ، قرا ن، فرقان ...

توجه : (ن) مثنی در حالت اضافه حذف می گردد یعنی اگر مضاف مثنی باشد نون آن حذف می گردد .

مانند : کتابان + ک = کتاباک یا معلمان + المدارس = معلما المدارس

توجه : ( ین ) مثنی و جمع دارای یک قواعد می باشند که در قواعد جمع آورده میشود

توجه : صیغه های دوم شخص مثنی از افعال مضارع و اسم شبیه به یکدیگر هستند و راه تشخیص آنها از یکدیگر آشنایی با صرف افعال می باشد .

مانند : یضربان ِ و ضربان ِ یا کتابان و یکتبان ِ

نکته مهم : مثنی کلمه اخ میشود اَخوان یا اَخوین ِ اما جمع مکسر آن میشود اِخوانٌ یا اِخوةٌ – کلمه فتی که مثنی آن میشود فَتیان ِ یا فَتیین ِ که جمع مکسر آن میشود فِتیان ٌ

 

توجه : ترجمه اسم مثنی در زبان فارسی بصورت جمع فارسی عنوان می شود .

مانند : شجرتان ِ = درختها

جمع مذکر سالم

 

اسم جمع مذکر : بر بیش از دو نفر دلالت دارد

علامة جمع مذکر : ونَ ، ین َ مانند : معلمون َ ، مومنین َ

توجه : هر اسم مذکری با جمع مذکر سالم جمع بسته نمی شود بلکه باید یکی از دو مورد زیر باشد :

1- اسم علم (خاص) مذکر عاقل :محمد میشود محمدون یا محمدین – حامد میشود حامدون یا حامدین

2 _ صفت برای اسم علم مذکر عاقل : اسم فاعل ( مومن ) – اسم مفعول ( مظلوم )

صفت مشبهه ( کریم ) اسم مبالغه ( غفور ) اسم تفضیل ( اکبر) اسم منسوب

 ( هاشمی )

توجه : اسمهای مانند ( اخ و رجل ) بصورت جمع مکسر جمع بسته میشوند : اِخوان ، رجال

توجه : هر اسمی که مختوم با ون و ین است جمع مذکر سالم نیست به کلمات زیر دقت کنید .

محزون،مغبون،مجنون،مسکین ،مضامین، دواوین ،میزان،مجانین،مساکین، عیون

توجه : ( ن ) جمع در حالت مضاف واقع شدن حذف می گردد .

مانند : مومنون + المساجد = مومنو المساجد    معلمین + المدارس = معلمی المدارس

از آنجا که ( ین ِ ) مثنی مانند جمع میباشد با یکدیگر اشتباه نشوند که در حالت مضاف نون از آخرشان حذف می گردد

مانند : معلمین ِ المدارس یا معلمینَ المدارس = معلمی المدارس

 

جمع مونث سالم

 

علامة : ات ِ

با اضافه کردن علامة بالا به آخر اسم مفرد

مانند : مریم – مریمات ، فاطمة – فاطمات

توجه : اگر آخر اسم مفرد ( ة ) باشد آنرا حذف می کنیم .

مانند : فاطمة – فاطمات

توجه : اگر همزه زائد آخر اسم باشد آنرا به واو تبدیل می کنیم .

مانند : صحراء – صحراوات   یا خضزاء – خضراوات

 

به موارد زیر ات ِ اضافه می گردد

 

1- اسم های علم مونث : مریمات ، هندات

 حمزات 2- اسم های که در آخر خود علامة(ة) دارند : معاویات – فاطمات

3- مصدر هایی که پیش از سه حرف دارند اعم از ثلاثی مجرد ، مزید ، رباعی مجرد ، مزید

مانند : ثلاثی مجرد : جریان – جریانات ثلاثی مزید : اقدام – اقدامات

رباعی مجرد : زلزال – زلزالات رباعی مزید : تزلزل – تزلزلات

4- برخی اسمهای غیر عربی : تلیفون، دولار،تومان،کیلو،کیلومتر،غرام، ...

توجه : به کلمات زیر دقت کنید جمع مکسر می باشند:

اموات جمع میت – اصوات جمع صوت – اوقات جمع وقت – ابیات جمع بیت – اقوات جمع قوت

 

جمع مکسر

 

سماعی ( شنیدنی ) هستند و قانون خاصی ندارند

مانند : منازل ، مساجد ، رجال ، قوانین ، موارد

برخی کلمات که دارای دو جمع مکسر هستند :

خادم ( خدّام ، خدمة ) – ماء ( میاه ، امواه ) – اخ ( اِخوان ، اِخوة ) – شاب ( شبّان ، شباب ) – حجر ( حجارة ، احجار ) – قائد ( قوّاد ، قادة ) – برّ ( بررة ، ابرار ) – کافر ( کفّار ، کفرة ) – حمار ( حمیر ، حُمُر ) – طالب ( طلبة ، طلّاب )

توجه : برخی جمع های مکسر با وزن فِعال اشتباه نشود .

مانند : جِبال ، جِمال ، حِبال = جَبل ، جَمل ، حَبل

قِتال مصدر قاتلَ ، دِفاع مصدر دافعَ ، جِهاد مصدر جاهدَ ...

توجه : به این لغات دقت شود جمع مکسر نیستند .

خروف ( گوسفند ) ، عُروج – سجود ، مناخ ( آب و هوا ) عنوان ...

 

  

 

کلمات کلیدی : درس سوم مفرد ، مثنی ، جمع

» نظر

مذکر و مونث

    مذکر : اسمی است که بر انسان یا حیوان نر دلالت دارد .

    مانند : دیک ( خروس ) ، احمد ، ثور ( گاو نر )

انواع مذکر :

1-     مذکر حقیقی : که بر انسان و حیوان  نر دلالت دارد .مانند : حسن ، سعید ، ثعلب ( روباه)

2-     مذکر مجازی : که بر اشیاء مذکر دلالت دارد . مانند : کتاب ، قلم ، قمر

 

      مونث : اسمی است که بر انسان یا حیوان مادّه دلالت دارد .

     مانند : سکینة ، بقرة ( گاو ماده)

 

علائم مونث :

1-     ة تانیث ؛ مانند : فاطمة ، منضدة ، حدیقة

2-     الف مقصوره (ی ، 1) زائده : کبری ، عطشی ، دنیا

3-     الف ممدوده ( اء) زائده : صحراء ، خضراء ، زهراء

توجه : راه تشخیص الف مقصوره و الف ممدوده زائده ؛ اگر آنها را از کلمه حذف کنیم و فقط دو حرف ماند الف مقصوره و ممدوده اصلی یعنی جزء اصل کلمه می باشند و مونث نیستند بلکه مذکر هستند . مانند : فتی ، بناء ، ابقاء ، بقاء عصا ، مرتضی و اگر با حذف آنها سه حرف باقی ماند آن کلمات مونث می باشند . مانند : عذراء ، زهراء

     صحراء ، فُضلی

    توجه : همزه آخر مصادر افعال ثلاثی مزید اصلی می باشند یعنی نشانه مونث نیستند

     مانند : امضاء ، انزواء ، انقضاء

    توجه : کلمات بر وزن : فُعلی ، فَعلی ، فعلاء حتما ً مونث هستند . مانند : عَطشی، کبری

    زهراء

انواع مونث :

1-     مونث حقیقی : که بر انسان و حیوان ماده دلالت دارد .مانند : فاطمة ، سعیدة

   بقرة

2-     مونث مجازی : که بر اشیاء مونث دلالت دارد . مانند : مدرسة ، جنة ، شمس

3-     مونث لفظی : اسمی که مذکر است اما علامة مونث دارد .

مانند : معاویة ، حمزة ، طلحة ، زکریاء

توجه : فعل ، ضمیر ، اسم اشاره ، اسم موصول ، صفت و خبر مشتق برای مونث لفظی بصورت مذکر بکار می رود .

مانند : هو معاویة ، جاء حمزةُ

4 – مونث معنوی : اسمی که مونث است اما علائم مونث ندارد .

مانند : امّ ، زینب ، کلثوم ، اُخت

اسم مونث در موارد زیر معنوی است

1-     برخی اسمهای علم مونث : مریم ، زینب ، مُنی ، هُدی

2-     اسم های مختص جنس مونث : امّ ، اخت ، بنت

3-     اسم های شهرها و کشورها : ایران ، طهران ، عراق

4-     اسم اغلب اعضای جفت بدن : عین (چشم ) ، ید ( دست) رِجل ( پا ) ، اُذُن

 ( گوش ) ، قدم . غیر از : حاجب (ایرو) ، خدّ (گونه)

5-     برخی از اسم های سماعی : ارض ، شمس ، دار ، نار ، نار ، نفس ، حرب ،                جحیم ، بئر ، سن ّ ، جهنم ...

انواع مونث مجازی

1-     اسامی قبایل و عشایر : قریش ، تمیم ، ثقیف ، بنی هاشم

2-     جمع مکسر که بر غیر انسان دلالت دارد : حقول ( دشتها ) ، انجم ، الخیول

( دسته اسبها )

توجه : فعل، ضمیر، اسم اشاره ، اسم موصول برای جمع مکسر غیر انسان بصورت مفرد مونث بکار میرود .

مانند : ذهبت الخیول ، هذه الکتب

توجه : برخی اسم ها هم مونث هستند و هم مذکر

مانند : روح ، سبیل، سلاح، طریق، عقاب ، عقرب، عنکبوت، قمیص، فردوس

توجه : مونث حقیقی و مجازی بر مونث لفظی و معنوی مقدم می باشد یعنی ابتدا کلمه ام ّ مونث حقیقی و شمس مونث مجازی است سپس معنوی و مجازی

 

کلمات کلیدی : درس دوم مذکر و منث

» نظر

اسم و علائم آن

اسم کلمه است که بر معنایی مستقل دلالت می کند ولی بر زمان معنا دلالت ندارد.

مانند : کتاب ؛ امین ؛ قلم

علائم اسم :

1-     داشتن (ال) در ابتدای کلمه بشرط اینکه با حذف آن معنی کلمه خراب نشود .

مانند : المعلم ، التلمیذ، اللوح

2-     داشتن تنوین : کتاب ٍ ، درسا ً ، دین ٌ

3-     ( ة ) تانیث : فاطمة ، مدرسة ، حدیقة

4-     کلمه بعد از حروف جر : مِن ، فی ، عن ، الی ، علی ، ل ِ ، ب ِ ، حتی و ....

 مانند : فی بیته ، علی الارض

5-     کلمه بعد از (یا) منادا : یا احمدُ ، یا قدسُ

6-     کلمه بعد از ( الا) استثناء : ذهبوا الا احدهم

7-      مضاف بودن : کتابُ العلم ، درسُ العربی

 

نکته : ال و تنوین هیچ وقت در یک اسم با هم نمی آیند زیرا ال نشانه معرفه و تنوین نشانه نکره می باشد .

کلمات کلیدی : درس اول اسم و علائم آن

» نظر

مدتها بود که من ( محمد امجدی دبیر عربی با سابقه 20 سال ) می خواستم اینکار را  ( تدریس عربی ) بصورت جامع انجام دهم . اما همیشه یک چیزی مانع می شد .بلاخره زمینه مناسب فراهم شد و یکباره عزم را جزم کردم که به قول معروف کاری را آدم انجام نده ولی اگر می خواد انجام بدهد خوبش انجام بده اینه که شروع کردم به تدریس عربی به شیوه کلاس کنکوری ها اینم اضافه کنم که تمامی کتابهای کنکوری را ورق به ورق مطالعه کردم همگی مثل هم هستند فرق زیادی با هم ندارند تنها فرقی که می توانند داشته باشند در نحوه توضیح آنها می باشد . نحوه تدریس من به اینصورت است که یک قواعد را شروع به توضیح مکنم و تا جایی که جا داشته باشد ریزه کاریها و نکات کلیدی شو استخراج می کنم تا هنگام زدن تست اطلاعات کافی نسبت به آن موضوع داشته باشید . در صورت اشکال در پیامها و نظرها سوالات خود را مطرح کنید تا جواب داده شوند . یا علی

کلمات کلیدی : سخن اول

» نظر